Beste Koelpasta - May. 2021

Over het algemeen hoeft dit slechts eens in de paar jaar. Er zijn echter twee scenario's waarin je wél echt je koelpasta moet vervangen: als je de koeltoren of het koelblok van je processor afhaalt om welke reden dan ook (omdat je anders luchtbellen krijgt), of als je merkt dat je processortemperaturen naar verloop van tijd oplopen.

De algemene consensus is dat het niet nodig is om eens per jaar je koelpasta te vervangen. Houd je dus aan de bovenstaande pijlers en je kunt niet misgaan.

Dat is afhankelijk van het merk en de precieze bestanddelen van de koelpasta, maar over het algemeen blijft koelpasta zo'n drie tot vijf jaar goed. Dit zijn echter de richtlijnen die fabrikanten meestal meegeven. In de praktijk blijkt namelijk dat koelpasta vaak nog veel langer meegaat, ervan uitgaande dat je je systeem niet dagelijks door een ernstige stresstest sleept.

Er zijn mensen die hun koelpasta tot wel tien jaar hebben laten zitten. Dit raden wij niet aan, al helemaal niet zonder te weten welke koelpasta je precies gebruikt, maar dit is wel een demonstratie van het feit dat je de fabrikant niet altijd per sé op zijn woord hoeft te geloven.

Exacte nummers kunnen we je niet geven, omdat de precieze temperatuurdaling van je processor verschilt per soort koelpasta, processor, koelmethode, computeractiviteit en zelfs computer case. Een grafisch veeleisende game zal je processor veel harder op de staart trappen dan een PowerPoint-presentatie.

In plaats daarvan kijken we naar thermische weerstand oftewel warmteweerstand. Dit geeft aan hoe goed een bepaald materiaal warmte geleidt. Metalen zijn hier goed in, dus deze hebben een lage warmteweerstand. Hoe lager de warmteweerstand dus, hoe beter.

Over het algemeen genomen behaal je zonder gebruik van koelpasta een warmteweerstand rond de 0,65 °C/W (Celsius per watt). Bij gebruik van koelpasta's zakt dit al snel naar waarden tussen de 0,40 à 0,50 °C/W. Een goede koelpasta is dus absoluut de investering waard.

Dan stijgt de warmteweerstand en loop je het risico op beschadiging van je processor.

Het probleem is niet eens per sé dat de koeltoren in direct contact staat met de processor (wat wel degelijk een risico op elektrische schokken met zich meebrengt), maar het feit dat de oppervlakten van deze twee oppervlakten niet 100% egaal zijn. Hoewel je het met het blote oog niet ziet, zitten er micro-imperfecties in de metalen platen. Dit zijn hele kleine krasjes.

Hierdoor komt lucht vast te zitten tussen beide oppervlakten, wat slecht is voor de warmtegeleiding. Koelpasta dient als vulling van de micro-imperfecties. De hitte overbrugt hierdoor veel sneller de ruimte die door die micro-imperfecties ontstaat, omdat koelpasta is gemaakt van materiaal dat warmte veel beter geleidt dan lucht.

Hoe dan ook volgt temperatuurstijging een gebrek aan koelpasta. Je processor wordt sneller heet, waar de prestaties van je computer onder lijden.

Om te beginnen zijn er op metaal gebaseerde koelpasta's. Deze samenstellingen bevatten vaak metalen als zilver en aluminium, welke beiden uitermate geschikt zijn voor het vervoeren van hitte. Het nadeel is dat metaal echter ook elektriciteit geleidt, dus er bestaat een heel klein risico op elektrische schokjes.

Vervolgens hebben we keramische koelpasta's. Deze geleiden geen elektriciteit en sluiten in feite weinig compromissen wat betreft koelprestaties. Ze zijn misschien niet even effectief als op metaal gebaseerde koelpasta's, maar ze komen tegenwoordig zeer dicht in de buurt.

Koelpasta's met vloeibaar metaal zijn duurder dan de bovenstaande soorten koelpasta's. Als je je desktop pc echter liefhebt, is het de investering waard. Deze koelpasta's bestaan uit zeldzame legeringen in vloeibare vorm. Dit zorgt niet alleen voor een gladde consistentie, maar ook voor een supersnelle warmteoverdracht (tot wel acht keer sneller dan de metaal of keramische koelpasta's)!

Ten slotte zijn op koolstof en diamant gebaseerde koelpasta's nóg effectiever. Deze geleiden geen elektriciteit en ook hun viscositeit maken deze koelpasta's erg prettig om mee te werken. Naast de warmtegeleidende koolstofvezels draagt ook diamantpoeder bij aan de koelprestaties. Dit minimaliseert de warmteweerstand meer dan elk ander materiaal, maar dit voert de prijs wel op!

De fabrikant van de koelpasta levert altijd instructies mee, waarin je terugvindt hoeveel je precies moet gebruiken. Er zijn echter een aantal bekende aanzetmethoden.

Zo is er de lijnmethode. Hierbij teken je als het ware een lijntje over het midden van de processor met de koelpasta. Het idee hierachter is dat het gewicht van de koelplaat de koelpasta vervolgens verspreidt. Het probleem hierbij is echter dat dit niet egaal gebeurt bij deze methode.

Daarnaast leidt deze methode juist vaak tot een overschot aan koelpasta, wat ook niet goed is. Je wilt geen dikke laag koelpasta tussen de koeler en de processor en dat de rest langs de randen afloopt; je wilt genoeg om de micro-imperfecties te compenseren.

Daarnaast bestaat de X-methode. Hierbij teken je juist een 'X' over de processor met de koelpasta. Ook hierbij loop je echter het risico dat je teveel gebruikt. Sommige mensen denken tevens dat het een goed idee is om met een creditcard de koelpasta te verspreiden. Doe dit niet! Het eindresultaat ziet er misschien wel mooi en egaal uit, maar je creëert hiermee juist luchtbelletjes.

De rijstkorrelmethode lost de bovenstaande problemen op of omzeilt ze. Je doet hierbij een beetje koelpasta – ter grootte van een kleine rijstkorrel – op het midden van je processor. Het gewicht van de koeler verspreidt de koelpasta vervolgens egaal.

In tegenstelling tot de lijnmethode lukt dit hier wel, omdat die 'rijstkorrel' alleen precies in het midden van de processor-oppervlakte zit. Het wordt hierdoor gelijkmatig alle kanten opgeduwd.